e-İmza küresel ekonomilerde e-ticaretin hatırı sayılır bir şekilde artması ve birçok resmi işlemlerin elektronik ortamlara taşınması nedeniyle ıslak imza yerine kullanılmaya başlanan imza çeşididir.
2004 Temmuz ayında Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu’na göre ıslak imza ile aynı hukuki geçerliliğe sahip olduğu yasal güvence altına alınmıştır.
BTK 2020 verilerine göre Türkiye’de elektronik sertifika sahibi kişi sayısı 5 milyon kişi sayısına yaklaşmıştır.
e-İmza diğer bir adıyla elektronik imza nasıl alınır? Elektronik imza kimlere verilir? Bu sorulara açıklık getirmeye çalışalım.
Elektronik İmza Nedir?
e-İmza elektronik ortamda var olan bir belgeye eklenerek imzalayan kişinin kim olduğunu belirleyen veridir. İşlem yapıldığında bilginin değişmeyeceğini, güvenilir olduğunu ve kimlik bilgilerini garanti eder. Ancak şekil itibariyle ıslak imza gibi tek seferde atılan bir imza türü değildir. Farklı karakter ve sembollerden oluşur. Islak imza ile aynı hukuki geçerliliğe haizdir. Elektronik işlemlerde kimlik bilgisinin doğru olduğunu garanti etmek için kullanılır.
Teknik anlamda çalışma şekli olarak bir bilgisayar karşı bilgisayara şifre gönderir ve iki taraf arasında doğrulama işlemi yapılır. Bu anlamda güvenilirliği çok yüksektir.
Elektronik İmza Kimlere Verilir?
Elektronik imza sadece gerçek kişilere verilir. Kurumlara verilmez. Kişiler bir kurumu temsil etse de imzayı kendi adına oluşturmak durumundadırlar. Elektronik imza almak için yetkili ESHS’lere (Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcıları) başvuru yapmak gerekir. Başvuru için kimlik fotokopisi, dilekçe ve kurumsal taleplerde imza sirküleri yeterli olmaktadır. Bu kurumların BTK (Bilgi Teknolojileri Kurumu) tarafından onaylanmış olması gerekir. Bu yetkiye haiz özel firmalar veya PTT üzerinden senelik ücret karşılığında satın alınabilir.
e-İmza Nasıl Kullanılır?
BTK tarafından yetki almış özel veya tüzel kurumlardan ücret karşılığı temin edilir. Satın alma sırasında verilen CD yardımıyla veya yine firma tarafından yönlendirilecek online ortamlardan işlem yapılarak kullanılacak olan bilgisayara ilgili program yüklenir. Bu programa giriş yapılır ve e-İmza bu şekilde kullanılabilir.
e-İmzanın Kullanım Alanları
Şu anda evlilik, veraset ve intikal ve tapu işlemleri dışında bütün kamu alanlarında kullanılabilir durumdadır. Bu kurumlarda kullanılamamasının bir sebebi de işlem yapıldığı esnada tanıklık gerektirmesinden kaynaklanmaktadır. Bu kurumlar dışında hemen hemen bütün kamu kurumları ve online işlem yapılan yerlerde kullanılabilmektedir. Bunların içerisinde pasaport, LES, KPSS gibi başvurular, internet bankacılığı, sigorta işlemleri, sosyal güvenlik ve sağlık uygulamaları, internet üzerinden yapılan sözleşmeler, vergi ödemeleri sayılabilir. Bazı kurumlar ilgili alt yapıyı hazırlama konusunda henüz çalışma yapmamış olabilirler. Ancak siz herhangi bir kuruma e-İmza ile bir belge gönderdiğinizde bu belgeyi kabul etmekle yükümlüdürler.
E-İmza uygulaması şu anda henüz tam anlamıyla yerleşmese de özellikle elektronik ortamda işlem yapanlar için çok pratik ve güvenilir bir uygulamadır. Kanunen resmiyet kazanması ve teknik altyapıların zamanla oturmasıyla kullanım oranı artmıştır. Birçok kamu kurumu birbirleriyle olan yazışmalarını elektronik imza ile gerçekleştirmektedir. Bunun yanında yine hizmet sunan kamu kurumları da çoğu işlemini online ortamlar üzerinden gerçekleştirmeye başlamıştır. Bu anlamda yakından takip edilmesi gereken bir seçenektir. Günümüz koşullarında gerek sağladığı kolaylık gerekse işlemlerin hızlı bir şekilde gerçekleşmesi adına tercih oranı artacak bir uygulama olarak gözükmektedir.
